عیسای گوت
ئەرد و ئەسمان دێ پویچ بن، بەلێ چ جاران پەیڤا من پویچ نابیت.

عیسای بەرسڤا وی دا:
«.... ژ بەر هندێ ئەزێ ژ دایك بوویم، و ژ بەر ڤێ ئەزێ هاتیمە جیهانێ داكو شاهدەیێ
بۆ راستیێ بدەم.هەر كەسێ ژ راستیێ بیت دێ گوهێ خۆ دەتە دەنگێ من.»

په‌رتوکا پیرۆز
رویبارێ ئاڤا ژیانێ 
1
پشتی هنگی فریشتەی رویبارێ ئاڤا ژیانێ یێ شەوقدار وەكو كریستالی نیشا من دا، ژ تەختێ خودێ و بەرخی دەردكەفت
2
و د ناڤ ناڤەندا جادەیا باژێڕی دا دبوری. ل هەردوو رەخێن رویباری، دارا ژیانێ هەبوو، دوازدە جۆرێن بەرهەمی ددا، هەر هەیڤێ بەرهەمەك. بەلگێن دارێ بۆ ساخبوونا مللەتان ژ نەساخیان بوو.[a]
3
ئێدی تشتێ نفرین لێ كری ل وێرێ نابیت. تەختێ خودێ و بەرخی دێ د ناڤ باژێڕی دا بیت و بەنیێن وی دێ وی پەرێسن
4
و دێ دێمێ وی بینن و ناڤێ وی دێ ل سەر ئەنیا وان بیت.
5
ئێدی نابیتە شەڤ. ئەوان پێدڤی ب رۆناهیا چرای و رۆناهیا رۆژێ نابیت، چنكو خودان خودێ دێ رۆناهیێ ل وان كەت و ئەو دێ هەتا هەتایێ پاشایەتیێ كەن.[b]
عیسایێ مەسیح دێ زوی هێت 
6
پاشی فریشتەی گۆتە من: «ئەڤ پەیڤە جهێ باوەریێنە و راستن. خودانی، خودایێ سرۆشێ[c] ددەتە پێغەمبەران، فریشتەیێ خۆ هنارت داكو وان تشتان نیشا بەنیێن خۆ بدەت، یێن كو پێدڤیە زوی روی بدەن.»
7
«ئەڤە ئەز دێ زوی هێم! خوزیكێن وی یێ پەیڤێن پەیاما ڤێ پەرتووكێ ب جهـ دئینیت.»
8
ئەز یوحەننامە، ئەوێ ئەڤ تشتە بهیستین و دیتین. دەمێ من بهیستی و دیتی، من خۆ هاڤێتە ئەردی، دا ل بەر پێیێن فریشتەیێ ئەڤ تشتە نیشا من داین، سوجدێ ببەم،
9
لێ وی گۆتە من: «وە نەكە! ئەز بەنیمە ل گەل تە و برایێن تە یێن پێغەمبەر و ئەوێن پەیڤێن ڤێ پەرتووكێ ب جهـ دئینن. سوجدێ بۆ خودێ ببە.»
10
هەروەسا گۆتە من: «پەیڤێن پەیاما ڤێ پەرتووكێ ب موهرێ نەگرە، چنكو دەم یێ نێزیكە.
11
ئەوێ خرابیێ دكەت، بلا هەر خرابیێ بكەت. یێ پیس ژی، بلا هەر یێ پیس بیت. یێ راستدار ژی، بلا هەر راستداریێ بكەت. یێ پیرۆز ژی، بلا هەر پیرۆز بمینیت.»
12
«ئەڤە ئەز دێ زوی هێم. خەلاتێ من ل گەل منە، دا ل دویڤ كریارێن هەر ئێكی بدەمێ.[d]
13
ئەز ئەلفا و ئۆمێگامە، یێ ئێكێ و یێ داویێ، دەستپێك و دویماهیك.»
14
خوزیكێن وان یێن جلكێن خۆ دشوون، دا وان ماف هەبیت ژ دارا ژیانێ بخۆن و د دەرگەهان را بچنە د باژێڕی ڤە.[e]
15
سە و جادووگەر و دەهمەنپیس و مێركوژ و پووتپەرێس[f] و هەر ئێكێ حەز ژ درەوان دكەت و درەوان دكەت دێ ژ دەرڤە بن.
16
«ئەز عیسامە، ئەوێ فریشتەیێ خۆ هنارتی، دا ئەز بۆ هەوە شاهدەییێ دەربارەی ڤان تشتان بۆ جڤاكێن باوەرداران بدەم. ئەز رەهـ و دویندەها داوودیمە، ستێرا سپێدێ یا گەشم.»[g]
17
گیانێ پیرۆز و بویك[h] دبێژن: «وەرە!» و یێ دبهیسیت بلا بێژیت: «وەرە!» و یێ تێهنی بلا بهێت و یێ دڤێت بلا بێ بەرامبەر ئاڤا ژیانێ وەرگریت.[i]
18
ئەز شاهدەییێ بۆ هەر كەسەكێ كو پەیڤێن پەیاما ڤێ پەرتووكێ دبهیسیت ددەم: ئەگەر كەسەك تشتەكی ل سەر ڤان تشتان زێدە بكەت، خودێ دێ دربێن د ڤێ پەرتووكێ دا نڤیسای ل سەر وی زێدە كەت.[j]
19
هەروەسا ئەگەر كەسەك تشتەكی ژ پەیڤێن پەرتووكا ڤێ پەیامێ ژێ ببەت، خودێ دێ بەهرا وی ژ دارا ژیانێ و ژ باژێڕێ پیرۆز یێن نڤیسای د ڤێ پەرتووكێ دا ژێ بەت.
20
ئەوێ شاهدەییێ بۆ ڤان تشتان ددەت، دبێژیت: «بەلێ، ئەز دێ زوی هێم.»
ئامین. وەرە، هەی خودان عیسا!
21
كەرەما خودان عیسای ل سەر هەمیان بیت.
\k ئابا:\k* ب زمانێ \w ئارامی\w* رامانا وێ ‹باب›ە. بنێڕە: \xt مەرقۆس 14‏:36؛ رۆما 8‏:15؛ گالاتیا 4‏:6\xt*.
\k ئادەم:\k* ئێكەمین مرۆڤ بوو خودێ ئافراندی. خودێ ئەو ژ ئاخا ئەردی ئافراند (\xt دەستپێكرن 2‏:1‏-25\xt*) و پشتی هنگی حەوا ئافراند. ئادەم و هەڤژینا خۆ حەوا بوون یێن كو زوی ئاخفتنا خودێ شكاندی و گونەه كری و كەفتینە شەرمزاریێ دەمێ ژ فێقیێ دارا قەدەغەكری خواری (\xt دەستپێكرن 3‏:1‏-24\xt*). ژ هنگی وەرە مرۆڤ گونەهێ دكەت. د \w پەیمانا نوی\w* دا دهێتە گۆتن كو عیسایێ مەسیح ‹ئادەمێ دویماهیێ›یە (\xt 1 كورنتۆس 15‏:45\xt*). ئادەمێ ئێكێ بابێ هەمی مرۆڤان بوو. عیسایێ مەسیح كو ئادەمێ دویماهیێیە، ژیانا روحانی ددەتە هەر كەسەكێ باوەریێ پێ دئینیت. بنێڕە: \xt لوقا 3‏:38؛ رۆما 5‏:12‏-15؛ 1 كورنتۆس 15‏:22، 45‏-47؛ 1 تیمۆتاوس 2‏:13‏-14\xt*.
\k ئارامی:\k* زمانەكێ كەڤنە. د دەمێ كەڤن دا مللەتەكێ سامی پێ دئاخفت كو ل سوریا و عیراقا ئەڤرۆ د ئاكنجی بوون. ئارامی زمانێ كلدان و سریان و ئاشووریانە. د سەردەمێ عیسایێ مەسیح دا گەلەك جوهیان زمانێ ئارامی دزانی.
\k ئارتەمیس:\k* ناڤێ خوداوەندەكا یونانیانە، ل دەمێ \w پەیمانا نوی\w*، ل گەلەك جهان دهاتە پەرستن (\xt كارێن هنارتیان 19‏:24‏-35\xt*).
\k ئاسیا:\k* هەرێمەكا ئیمپراتۆریا رۆمایێ بوو كو دكەفتە رۆژئاڤایا ئەنادۆلێ. هندەك جاران ب ‹ئاسیا بچویك› دهێتە بناڤكرن.
\k ئبلیس:\k* دوژمنێ خودێ و مرۆڤانە. د \w پەیمانا نوی\w* دا ئەوی گەلەك ناڤێن هەین: سەرۆكێ ئەجنەیان (\xt مەتتا 9‏:34\xt*)، بەعلزەبول (\xt مەتتا 12‏:24\xt*)، تاقیكەر (\xt مەتتا 4‏:3\xt*)، ساتان (پەیڤەكا عیبرانیە رامانا دژبەر یان بەرهنگارێ خودێ ددەت كو ب عەرەبی بوویە شەیتان)(\xt مەتتا 4‏:10\xt*)، خرابكار (\xt مەتتا 13‏:19\xt*)، ئەژدەها یان مارێ كەڤنار (\xt ئاشكراكرن 20‏:2\xt*)، بابێ درەوان (\xt یوحەننا 8‏:44\xt*). ئبلیس مرۆڤان دخاپینیت و ژ رێكێ دەردئێخیت و بزاڤێ دكەت كو مرۆڤ ژ گونەهان و شەرمزاریێ ئازاد نەبیت. عیسایێ مەسیح هات، دا كارێن ئبلیسی بهەڕفینیت (\xt 1 یوحەننا 3‏:8\xt*)، ل گونەهێن مرۆڤان ببوریت و وان ژ حوكمداریا ئبلیسی بۆ خودێ ڤەگەڕینیت (\xt كارێن هنارتیان 26‏:18\xt*). ل دویماهیا دەمی، ئبلیس و هاریكارێن وی دێ بۆ ناڤ دەریاكا ئاگری هێنە هاڤێتن (\xt مەتتا 25‏:41؛ ئاشكراكرن 20‏:10\xt*).
\k ئلیاس:\k* پێغەمبەرەكێ خودێ بوو. ئەوی ل سەدساڵیا نەهێ بەری ژدایكبوونا عیسایێ مەسیح، ل سەر دەمێ پاشایەكێ خراب و زۆردار، كو ناڤێ وی ئاخاب بوو، پەیڤا خودێ رادگەهاند و بانگەواز دكر كو گەلێ ئیسرائیل ژ پووتپەرێسیێ (صەنەمپەرێسیێ) ڤەگەڕنە رێكا خودێ. (\xt 1 پاشا 17‏:1 تاكو 19‏:21؛ 2 پاشا 1‏:1 تاكو 2‏:18\xt*) ئلیاس نە مریە، لێ د ناڤ بابەلیسكەكێ دا بۆ ئەسمانی هاتیە بلندكرن (\xt 2 پاشا 2‏:11\xt*). جوهیان باوەری هەبوو كو ئەو دێ جارەكا دی هێتەڤە، دا گەلێ ئیسرائیل ژ بۆ هاتنا مەسیحی بەرهەڤ بكەت (\xt مەلاخی 4‏:5\xt*). ژ گەلەك لایان ڤە یوحەننایێ تافیركەر وەكو ئلیاسی بوو. بنێڕە: \xt 1 پاشا 17‏:1‏-7؛ مەتتا 11‏:14؛ مەرقۆس 9‏:4؛ لوقا 1‏:17؛ رۆما 11‏:2‏-5؛ یەعقوب 5‏:17\xt*.
\k ئنجیل:\k* ل پەیڤا \w مزگینی\w*ێ بنێڕە.
\k ئەپیقوری:\k* رێبازەكا فەلسەفی یا یونانیە. ل گۆر وان، خۆشیێن دلی مەبەستا سەرەكینە ژ ژیانێ، هەروەسا ئەوان گەلەك گرنگی ب حەزێن لەشی ددا. (\xt كارێن هنارتیان 17‏:18\xt*)
\k ئەپیمێنیدیس:\k* هەلبەستڤانەكێ خەلكێ گزیرتەیا كریت بوو ژ باژێڕێ كنۆسۆسێ بوو، نێزیكی 600 ساڵان بەری هاتنا مەسیحی ژیا بوو. ل دویڤ هندەك شڕۆڤەیان پاولۆس د وێ نامەیێ دا یا بۆ تیتۆسی هنارتی بەحسێ ڤی هەلبەستڤانی دكەت و هندەك گۆتنێن وی ڤەدگێڕیت. (\xt تیتۆس 1‏:12\xt*)
\k ئەجنە:\k* پەیڤەكا عەرەبییە رامانا وێ: گیانێن پیس یێن سەر ب ئبلیسی ڤە. هندەك مرۆڤ وەك نەساخیەكا دەروونی تووش دبنێ.
\k ئەخایا:\k* هەرێمەكا كەڤنا وەڵاتێ یونانێ بوو. باژێڕێ كورنتۆس دكەفتە د ناڤ وێ هەرێمێ دا.
\k ئەدومیا:\k* هەرێمەكە دكەڤیتە باشوورێ یەهودیایێ. هێرودێسێ مەزن خەلكێ ڤێ هەرێمێ بوو.
\k ئەرخیلاووس:\k* بنێڕە پەیڤا \w هێرودێس\w*.
\k ئەسمان:\k* ل گۆڕ پەرتووكا پیرۆز سێ ئەسمان هەنە:
1. ئەوێ نێزیكی ئەردی كو با یێ لێ هەی و ب ‹بەرگەبا› دهێتە بناڤكرن.
2. ئەوێ ستێر تێدا.
3. جهێ خودێیە.
\k ئەگریپاس:\k* ل پەیڤا \w هێرودێس\w*ی بنێڕە.
\k ئەلیشەع:\k* پێغەمبەرەكێ ئیسرائیلێ بوو. ئەو ل سەدساڵیا نەهێ بەری ژدایكبوونا عیسایێ مەسیحی ژیایە، گەلەك حنێر (معجزة) ب دەستێ وی هاتنە كرن (\xt 2 پاشا 2‏:1 تاكو 8‏:15\xt*). خودێ ب دەستێ وی نەعمانێ سەرۆكێ لەشكەرێن سوریێ ژ گوڕیبوونێ ساخ كر (\xt 2 پاشا 5‏:1‏-14؛ لوقا 4‏:27\xt*).
\k ئەنتاكیا:\k* ل سەردەمێ عیسایێ مەسیح، دوو باژێڕ ب ناڤێ ئەنتاكیا هەبوون:
1. ئەنتاكیایا ل سەر سنوورێ سوریایێ، كو تا نوكە مایە و د كەڤیتە د سنوورێ توركیا دا (\xt كارێن هنارتیان 11‏:19\xt*).
2. ئەنتاكیایا ل دەڤەرا پیسیدیایێ، ب ئەنتاكیا پیسیدیایێ دهاتە نیاسین، ئەو ژی د ناڤ سنوورێ توركیا دا بوو (\xt كارێن هنارتیان 14‏:26\xt*).
\k ئیبراهیم:\k* باپیرێ یەعقوبی و بابێ هەمی گەلێ ئیسرائیلێیە و ب رامانا روحانی بابێ هەمی باوەرداران ژییە. ل گەل هەڤژینا خۆ سارایێ ل باژێڕێ ئوور (ل عیراقا ئەڤرۆ) د ئاكنجی بوون، لێ خودێ گازی وی كر و سۆز دایێ كو دێ وەڵاتێ كەنعانیان دەتە وی و دویندەها وی. ئیبراهیمی ب فەرمانا خودێ كر و ژ باژێڕێ خۆ دەركەفت و چوو حەڕانێ و گەهشتە ئەردێ سۆزپێدای. خودێ ل گەل وی پەیمان گرێ دا و سۆز دایێ، كو دویندەها وی گەلەك زێدە كەت و ب رێكا وی هەمی مللەت دێ هێنە بەرەكەتدار كرن. بنێڕە: \xt لوقا 1‏:55؛ 3‏:8، 34؛ كارێن هنارتیان 7‏:2‏-32؛ رۆما 4‏:1‏-25؛ گالاتیا 3‏:1‏-29؛ عیبرانی 11‏:8‏-19\xt*. ل پەیڤا \w پەیمان\w* ژی بنێڕە.
\k ئیسحاق:\k* كوڕێ ئیبراهیم و سارایێ بوو. ئەو بابێ یەعقوب و عیسۆی بوو، ناڤێ ژنا وی رەبەكا بوو. بنێڕە: \xt دەستپێكرن 17‏:17‏-19؛ 18‏:10‏-15؛ 21‏:1‏-8؛ كارێن هنارتیان 7‏:8؛ رۆما 9‏:7؛ عیبرانی 11‏:9\xt*.
\k ئیسرائیل:\k* د \w پەرتووكا پیرۆز\w* دا ئەڤێ پەیڤێ سێ رامان هەنە:
1. ناڤێ مرۆڤیە: دەمێ خودێ یەعقوبێ بابێ گەلێ ئیسرائیل بەرەكەتدار كری، گۆتێ: «ژ نوكە پێڤە، ناڤێ تە دێ بیتە ‹ئیسرائیل›.»
2. ناڤێ وی گەل یان مللەتیە ئەوێ ژ دویندەها یەعقوبی بووی.
3. ناڤێ وەڵاتێ جوهیانە.
\k ئیشایا:\k* پێغەمبەرەكێ ب ناڤودەنگ بوو، نێزیكی 700 ساڵان بەری ژدایكبوونا عیسایێ مەسیح ل ئیسرائیلێ دژیا. ئیشایای پەرتووكەك بەرهەڤ كریە كو پشكەكە ژ \w پەیمانا كەڤن\w* و هەر ب ناڤێ ویە (\bk ئیشایا\bk*). دەربارەی مەسیحێ كو دێ هێت ئەوی گەلەك پەیام راگەهاندینە، وەك پەیاما وی دەربارەی ژدایكبوونا عیسای (\xt ئیشایا 9‏:1‏-6\xt*) و مرنا وی ژ پێخەمەت مرۆڤان (\xt ئیشایا 52‏:13 تاكو 53‏:12\xt*). عیسای و هنارتیێن وی گەلەك جاران پەرتووكا ئیشایای كریە ژێدەر و بەلگە ژێ ئیناینە، بۆ نموونە: \xt مەتتا 3‏:3؛ لوقا 4‏:16‏-21؛ كارێن هنارتیان 8‏:27‏-35؛ رۆما 9‏:27‏-29\xt*.
\k ئورشەلیم:\k* ب ‹قودس› ژی دهێتە ب ن?
  1. a. 22‏:2 دەستپێكرن 2‏:9؛ حزقیێل 47‏:12
  2. b. 22‏:5 ئیشایا 60‏:19؛ دانیێل 7‏:18
  3. c. 22‏:6 q سرۆش: ب عەرەبی ‹وحي›
  4. d. 22‏:12 ئیشایا 62‏:11؛ یەرمیا 17‏:10
  5. e. 22‏:14 دەستپێكرن 2‏:9
  6. f. 22‏:15 q پووتپەرێس: صەنەمپەرێس
  7. g. 22‏:16 سەرژمێری 24‏:17
  8. h. 22‏:17 بنێڕە 21‏:2
  9. i. 22‏:17 ئیشایا 55‏:1
  10. j. 22‏:18 گۆتارا مووسای 12‏:32