عیسای گوت
ئەرد و ئەسمان دێ پویچ بن، بەلێ چ جاران پەیڤا من پویچ نابیت.
KLA©
مافێ چاپێ یێ پاراستییە
مافێ چاپێ یێ پاراستییە
په‌رتوکا پیرۆز
- رویبارێ ئاڤا ژیانێ
- 1
- پشتی هنگی فریشتەی رویبارێ ئاڤا ژیانێ یێ شەوقدار وەكو كریستالی نیشا من دا، ژ تەختێ خودێ و بەرخی دەردكەفت
- 2
- و د ناڤ ناڤەندا جادەیا باژێڕی دا دبوری. ل هەردوو رەخێن رویباری، دارا ژیانێ هەبوو، دوازدە جۆرێن بەرهەمی ددا، هەر هەیڤێ بەرهەمەك. بەلگێن دارێ بۆ ساخبوونا مللەتان ژ نەساخیان بوو.[a]
- 3
- ئێدی تشتێ نفرین لێ كری ل وێرێ نابیت. تەختێ خودێ و بەرخی دێ د ناڤ باژێڕی دا بیت و بەنیێن وی دێ وی پەرێسن
- 4
- و دێ دێمێ وی بینن و ناڤێ وی دێ ل سەر ئەنیا وان بیت.
- 5
- ئێدی نابیتە شەڤ. ئەوان پێدڤی ب رۆناهیا چرای و رۆناهیا رۆژێ نابیت، چنكو خودان خودێ دێ رۆناهیێ ل وان كەت و ئەو دێ هەتا هەتایێ پاشایەتیێ كەن.[b]
- عیسایێ مەسیح دێ زوی هێت
- 6
- پاشی فریشتەی گۆتە من: «ئەڤ پەیڤە جهێ باوەریێنە و راستن. خودانی، خودایێ سرۆشێ[c] ددەتە پێغەمبەران، فریشتەیێ خۆ هنارت داكو وان تشتان نیشا بەنیێن خۆ بدەت، یێن كو پێدڤیە زوی روی بدەن.»
- 7
- «ئەڤە ئەز دێ زوی هێم! خوزیكێن وی یێ پەیڤێن پەیاما ڤێ پەرتووكێ ب جهـ دئینیت.»
- 8
- ئەز یوحەننامە، ئەوێ ئەڤ تشتە بهیستین و دیتین. دەمێ من بهیستی و دیتی، من خۆ هاڤێتە ئەردی، دا ل بەر پێیێن فریشتەیێ ئەڤ تشتە نیشا من داین، سوجدێ ببەم،
- 9
- لێ وی گۆتە من: «وە نەكە! ئەز بەنیمە ل گەل تە و برایێن تە یێن پێغەمبەر و ئەوێن پەیڤێن ڤێ پەرتووكێ ب جهـ دئینن. سوجدێ بۆ خودێ ببە.»
- 10
- هەروەسا گۆتە من: «پەیڤێن پەیاما ڤێ پەرتووكێ ب موهرێ نەگرە، چنكو دەم یێ نێزیكە.
- 11
- ئەوێ خرابیێ دكەت، بلا هەر خرابیێ بكەت. یێ پیس ژی، بلا هەر یێ پیس بیت. یێ راستدار ژی، بلا هەر راستداریێ بكەت. یێ پیرۆز ژی، بلا هەر پیرۆز بمینیت.»
- 12
- «ئەڤە ئەز دێ زوی هێم. خەلاتێ من ل گەل منە، دا ل دویڤ كریارێن هەر ئێكی بدەمێ.[d]
- 13
- ئەز ئەلفا و ئۆمێگامە، یێ ئێكێ و یێ داویێ، دەستپێك و دویماهیك.»
- 14
- خوزیكێن وان یێن جلكێن خۆ دشوون، دا وان ماف هەبیت ژ دارا ژیانێ بخۆن و د دەرگەهان را بچنە د باژێڕی ڤە.[e]
- 15
- سە و جادووگەر و دەهمەنپیس و مێركوژ و پووتپەرێس[f] و هەر ئێكێ حەز ژ درەوان دكەت و درەوان دكەت دێ ژ دەرڤە بن.
- 16
- «ئەز عیسامە، ئەوێ فریشتەیێ خۆ هنارتی، دا ئەز بۆ هەوە شاهدەییێ دەربارەی ڤان تشتان بۆ جڤاكێن باوەرداران بدەم. ئەز رەهـ و دویندەها داوودیمە، ستێرا سپێدێ یا گەشم.»[g]
- 17
- گیانێ پیرۆز و بویك[h] دبێژن: «وەرە!» و یێ دبهیسیت بلا بێژیت: «وەرە!» و یێ تێهنی بلا بهێت و یێ دڤێت بلا بێ بەرامبەر ئاڤا ژیانێ وەرگریت.[i]
- 18
- ئەز شاهدەییێ بۆ هەر كەسەكێ كو پەیڤێن پەیاما ڤێ پەرتووكێ دبهیسیت ددەم: ئەگەر كەسەك تشتەكی ل سەر ڤان تشتان زێدە بكەت، خودێ دێ دربێن د ڤێ پەرتووكێ دا نڤیسای ل سەر وی زێدە كەت.[j]
- 19
- هەروەسا ئەگەر كەسەك تشتەكی ژ پەیڤێن پەرتووكا ڤێ پەیامێ ژێ ببەت، خودێ دێ بەهرا وی ژ دارا ژیانێ و ژ باژێڕێ پیرۆز یێن نڤیسای د ڤێ پەرتووكێ دا ژێ بەت.
- 20
- ئەوێ شاهدەییێ بۆ ڤان تشتان ددەت، دبێژیت: «بەلێ، ئەز دێ زوی هێم.»
ئامین. وەرە، هەی خودان عیسا! - 21
- كەرەما خودان عیسای ل سەر هەمیان بیت.
\k ئابا:\k* ب زمانێ \w ئارامی\w* رامانا وێ ‹باب›ە. بنێڕە: \xt مەرقۆس 14:36؛ رۆما 8:15؛ گالاتیا 4:6\xt*.
\k ئادەم:\k* ئێكەمین مرۆڤ بوو خودێ ئافراندی. خودێ ئەو ژ ئاخا ئەردی ئافراند (\xt دەستپێكرن 2:1-25\xt*) و پشتی هنگی حەوا ئافراند. ئادەم و هەڤژینا خۆ حەوا بوون یێن كو زوی ئاخفتنا خودێ شكاندی و گونەه كری و كەفتینە شەرمزاریێ دەمێ ژ فێقیێ دارا قەدەغەكری خواری (\xt دەستپێكرن 3:1-24\xt*). ژ هنگی وەرە مرۆڤ گونەهێ دكەت. د \w پەیمانا نوی\w* دا دهێتە گۆتن كو عیسایێ مەسیح ‹ئادەمێ دویماهیێ›یە (\xt 1 كورنتۆس 15:45\xt*). ئادەمێ ئێكێ بابێ هەمی مرۆڤان بوو. عیسایێ مەسیح كو ئادەمێ دویماهیێیە، ژیانا روحانی ددەتە هەر كەسەكێ باوەریێ پێ دئینیت. بنێڕە: \xt لوقا 3:38؛ رۆما 5:12-15؛ 1 كورنتۆس 15:22، 45-47؛ 1 تیمۆتاوس 2:13-14\xt*.
\k ئارامی:\k* زمانەكێ كەڤنە. د دەمێ كەڤن دا مللەتەكێ سامی پێ دئاخفت كو ل سوریا و عیراقا ئەڤرۆ د ئاكنجی بوون. ئارامی زمانێ كلدان و سریان و ئاشووریانە. د سەردەمێ عیسایێ مەسیح دا گەلەك جوهیان زمانێ ئارامی دزانی.
\k ئارتەمیس:\k* ناڤێ خوداوەندەكا یونانیانە، ل دەمێ \w پەیمانا نوی\w*، ل گەلەك جهان دهاتە پەرستن (\xt كارێن هنارتیان 19:24-35\xt*).
\k ئاسیا:\k* هەرێمەكا ئیمپراتۆریا رۆمایێ بوو كو دكەفتە رۆژئاڤایا ئەنادۆلێ. هندەك جاران ب ‹ئاسیا بچویك› دهێتە بناڤكرن.
\k ئبلیس:\k* دوژمنێ خودێ و مرۆڤانە. د \w پەیمانا نوی\w* دا ئەوی گەلەك ناڤێن هەین: سەرۆكێ ئەجنەیان (\xt مەتتا 9:34\xt*)، بەعلزەبول (\xt مەتتا 12:24\xt*)، تاقیكەر (\xt مەتتا 4:3\xt*)، ساتان (پەیڤەكا عیبرانیە رامانا دژبەر یان بەرهنگارێ خودێ ددەت كو ب عەرەبی بوویە شەیتان)(\xt مەتتا 4:10\xt*)، خرابكار (\xt مەتتا 13:19\xt*)، ئەژدەها یان مارێ كەڤنار (\xt ئاشكراكرن 20:2\xt*)، بابێ درەوان (\xt یوحەننا 8:44\xt*). ئبلیس مرۆڤان دخاپینیت و ژ رێكێ دەردئێخیت و بزاڤێ دكەت كو مرۆڤ ژ گونەهان و شەرمزاریێ ئازاد نەبیت. عیسایێ مەسیح هات، دا كارێن ئبلیسی بهەڕفینیت (\xt 1 یوحەننا 3:8\xt*)، ل گونەهێن مرۆڤان ببوریت و وان ژ حوكمداریا ئبلیسی بۆ خودێ ڤەگەڕینیت (\xt كارێن هنارتیان 26:18\xt*). ل دویماهیا دەمی، ئبلیس و هاریكارێن وی دێ بۆ ناڤ دەریاكا ئاگری هێنە هاڤێتن (\xt مەتتا 25:41؛ ئاشكراكرن 20:10\xt*).
\k ئلیاس:\k* پێغەمبەرەكێ خودێ بوو. ئەوی ل سەدساڵیا نەهێ بەری ژدایكبوونا عیسایێ مەسیح، ل سەر دەمێ پاشایەكێ خراب و زۆردار، كو ناڤێ وی ئاخاب بوو، پەیڤا خودێ رادگەهاند و بانگەواز دكر كو گەلێ ئیسرائیل ژ پووتپەرێسیێ (صەنەمپەرێسیێ) ڤەگەڕنە رێكا خودێ. (\xt 1 پاشا 17:1 تاكو 19:21؛ 2 پاشا 1:1 تاكو 2:18\xt*) ئلیاس نە مریە، لێ د ناڤ بابەلیسكەكێ دا بۆ ئەسمانی هاتیە بلندكرن (\xt 2 پاشا 2:11\xt*). جوهیان باوەری هەبوو كو ئەو دێ جارەكا دی هێتەڤە، دا گەلێ ئیسرائیل ژ بۆ هاتنا مەسیحی بەرهەڤ بكەت (\xt مەلاخی 4:5\xt*). ژ گەلەك لایان ڤە یوحەننایێ تافیركەر وەكو ئلیاسی بوو. بنێڕە: \xt 1 پاشا 17:1-7؛ مەتتا 11:14؛ مەرقۆس 9:4؛ لوقا 1:17؛ رۆما 11:2-5؛ یەعقوب 5:17\xt*.
\k ئنجیل:\k* ل پەیڤا \w مزگینی\w*ێ بنێڕە.
\k ئەپیقوری:\k* رێبازەكا فەلسەفی یا یونانیە. ل گۆر وان، خۆشیێن دلی مەبەستا سەرەكینە ژ ژیانێ، هەروەسا ئەوان گەلەك گرنگی ب حەزێن لەشی ددا. (\xt كارێن هنارتیان 17:18\xt*)
\k ئەپیمێنیدیس:\k* هەلبەستڤانەكێ خەلكێ گزیرتەیا كریت بوو ژ باژێڕێ كنۆسۆسێ بوو، نێزیكی 600 ساڵان بەری هاتنا مەسیحی ژیا بوو. ل دویڤ هندەك شڕۆڤەیان پاولۆس د وێ نامەیێ دا یا بۆ تیتۆسی هنارتی بەحسێ ڤی هەلبەستڤانی دكەت و هندەك گۆتنێن وی ڤەدگێڕیت. (\xt تیتۆس 1:12\xt*)
\k ئەجنە:\k* پەیڤەكا عەرەبییە رامانا وێ: گیانێن پیس یێن سەر ب ئبلیسی ڤە. هندەك مرۆڤ وەك نەساخیەكا دەروونی تووش دبنێ.
\k ئەخایا:\k* هەرێمەكا كەڤنا وەڵاتێ یونانێ بوو. باژێڕێ كورنتۆس دكەفتە د ناڤ وێ هەرێمێ دا.
\k ئەدومیا:\k* هەرێمەكە دكەڤیتە باشوورێ یەهودیایێ. هێرودێسێ مەزن خەلكێ ڤێ هەرێمێ بوو.
\k ئەرخیلاووس:\k* بنێڕە پەیڤا \w هێرودێس\w*.
\k ئەسمان:\k* ل گۆڕ پەرتووكا پیرۆز سێ ئەسمان هەنە:
1. ئەوێ نێزیكی ئەردی كو با یێ لێ هەی و ب ‹بەرگەبا› دهێتە بناڤكرن.
2. ئەوێ ستێر تێدا.
3. جهێ خودێیە.
\k ئەگریپاس:\k* ل پەیڤا \w هێرودێس\w*ی بنێڕە.
\k ئەلیشەع:\k* پێغەمبەرەكێ ئیسرائیلێ بوو. ئەو ل سەدساڵیا نەهێ بەری ژدایكبوونا عیسایێ مەسیحی ژیایە، گەلەك حنێر (معجزة) ب دەستێ وی هاتنە كرن (\xt 2 پاشا 2:1 تاكو 8:15\xt*). خودێ ب دەستێ وی نەعمانێ سەرۆكێ لەشكەرێن سوریێ ژ گوڕیبوونێ ساخ كر (\xt 2 پاشا 5:1-14؛ لوقا 4:27\xt*).
\k ئەنتاكیا:\k* ل سەردەمێ عیسایێ مەسیح، دوو باژێڕ ب ناڤێ ئەنتاكیا هەبوون:
1. ئەنتاكیایا ل سەر سنوورێ سوریایێ، كو تا نوكە مایە و د كەڤیتە د سنوورێ توركیا دا (\xt كارێن هنارتیان 11:19\xt*).
2. ئەنتاكیایا ل دەڤەرا پیسیدیایێ، ب ئەنتاكیا پیسیدیایێ دهاتە نیاسین، ئەو ژی د ناڤ سنوورێ توركیا دا بوو (\xt كارێن هنارتیان 14:26\xt*).
\k ئیبراهیم:\k* باپیرێ یەعقوبی و بابێ هەمی گەلێ ئیسرائیلێیە و ب رامانا روحانی بابێ هەمی باوەرداران ژییە. ل گەل هەڤژینا خۆ سارایێ ل باژێڕێ ئوور (ل عیراقا ئەڤرۆ) د ئاكنجی بوون، لێ خودێ گازی وی كر و سۆز دایێ كو دێ وەڵاتێ كەنعانیان دەتە وی و دویندەها وی. ئیبراهیمی ب فەرمانا خودێ كر و ژ باژێڕێ خۆ دەركەفت و چوو حەڕانێ و گەهشتە ئەردێ سۆزپێدای. خودێ ل گەل وی پەیمان گرێ دا و سۆز دایێ، كو دویندەها وی گەلەك زێدە كەت و ب رێكا وی هەمی مللەت دێ هێنە بەرەكەتدار كرن. بنێڕە: \xt لوقا 1:55؛ 3:8، 34؛ كارێن هنارتیان 7:2-32؛ رۆما 4:1-25؛ گالاتیا 3:1-29؛ عیبرانی 11:8-19\xt*. ل پەیڤا \w پەیمان\w* ژی بنێڕە.
\k ئیسحاق:\k* كوڕێ ئیبراهیم و سارایێ بوو. ئەو بابێ یەعقوب و عیسۆی بوو، ناڤێ ژنا وی رەبەكا بوو. بنێڕە: \xt دەستپێكرن 17:17-19؛ 18:10-15؛ 21:1-8؛ كارێن هنارتیان 7:8؛ رۆما 9:7؛ عیبرانی 11:9\xt*.
\k ئیسرائیل:\k* د \w پەرتووكا پیرۆز\w* دا ئەڤێ پەیڤێ سێ رامان هەنە:
1. ناڤێ مرۆڤیە: دەمێ خودێ یەعقوبێ بابێ گەلێ ئیسرائیل بەرەكەتدار كری، گۆتێ: «ژ نوكە پێڤە، ناڤێ تە دێ بیتە ‹ئیسرائیل›.»
2. ناڤێ وی گەل یان مللەتیە ئەوێ ژ دویندەها یەعقوبی بووی.
3. ناڤێ وەڵاتێ جوهیانە.
\k ئیشایا:\k* پێغەمبەرەكێ ب ناڤودەنگ بوو، نێزیكی 700 ساڵان بەری ژدایكبوونا عیسایێ مەسیح ل ئیسرائیلێ دژیا. ئیشایای پەرتووكەك بەرهەڤ كریە كو پشكەكە ژ \w پەیمانا كەڤن\w* و هەر ب ناڤێ ویە (\bk ئیشایا\bk*). دەربارەی مەسیحێ كو دێ هێت ئەوی گەلەك پەیام راگەهاندینە، وەك پەیاما وی دەربارەی ژدایكبوونا عیسای (\xt ئیشایا 9:1-6\xt*) و مرنا وی ژ پێخەمەت مرۆڤان (\xt ئیشایا 52:13 تاكو 53:12\xt*). عیسای و هنارتیێن وی گەلەك جاران پەرتووكا ئیشایای كریە ژێدەر و بەلگە ژێ ئیناینە، بۆ نموونە: \xt مەتتا 3:3؛ لوقا 4:16-21؛ كارێن هنارتیان 8:27-35؛ رۆما 9:27-29\xt*.
\k ئورشەلیم:\k* ب ‹قودس› ژی دهێتە ب ن?
- a. 22:2 دەستپێكرن 2:9؛ حزقیێل 47:12
- b. 22:5 ئیشایا 60:19؛ دانیێل 7:18
- c. 22:6
q سرۆش: ب عەرەبی ‹وحي› - d. 22:12 ئیشایا 62:11؛ یەرمیا 17:10
- e. 22:14 دەستپێكرن 2:9
- f. 22:15
q پووتپەرێس: صەنەمپەرێس - g. 22:16 سەرژمێری 24:17
- h. 22:17 بنێڕە 21:2
- i. 22:17 ئیشایا 55:1
- j. 22:18 گۆتارا مووسای 12:32
